‘Seks işi’ ifadesi, liberal feministler ve güçlü lobi grupları tarafından fuhuş konusundaki anlatı tekelini ele geçirmek üzere bilinçli olarak benimsendi.
Alavere Dalavere
Görünüşte, ‘seks işi’ kavramıyla, fuhuşun kulağa daha makul gelmesi amaçlanıyor. Seks endüstrisine ve içinde çalışanlara dair negatif çağrışımları gidermek için kullanılıyor. Ancak fuhuş dehşetini böyle yumuşatılmış terimlerle sterilleştirmek, dünya üzerinde fuhuş yaptırılan on milyonlarca kadına muazzam bir kötülük etmek demek. Bu kadınların başına gelenler, ‘iş’ olarak kutsanamaz. Deneyimlerinin ezici büyüklükteki kısmı, kirli ve aşağılayıcı. Seks ticaretinde çalışan görece ayrıcalıklı bir avuç Batılı kadının ‘iş’ sayabileceği bir şey, milyonlarca başka kadın tarafından aşağılanma ve alçaltılma olarak algılanıyor. Bazıları, ‘seks işi’ kavramının fuhuş yaptırılan kadınlara yönelik stigmayı ortadan kaldırdığını iddia ediyor ama bu soruna çözüm olmuyor. Fuhuş yaptırılan kadınlar alıcılar tarafından incitiliyor ve hakları çiğneniyor; bu konuyu tartışırken seks işi değil, fuhuş dendiği için değil, seks ticareti istismarcı erkeklere bu imkanı verdiği için. Fuhuş yaptırılan kadınların çektiği acıların sorumlusunun ‘fuhuş’ sözcüğü olduğunu iddia etmek, suçu erkek şiddetinin faillerinin üzerinden alır ve onun serpilmesine izin veren kurumsal sistemi göz ardı eder. Fuhuşun çirkin gerçekliğinden konuşmamız kesinlikle hayati önemde ve bunu yapmak için meseleyi bulanık kavramlarla değil, net ifade etmemiz gerek: fuhuş.
Fuhuşu ‘seks işi’ olarak baştan yaratmak, seks ticaretinin derinden kadın düşmanı niteliğini de maskeler. ‘Fahişe’ sözcüğü, ağır şekilde cinsiyetli bir sözcüktür; kadına atıfta bulunur. Oxford İngilizce Sözlük, bunu sözcüğe dair tanımında kabul etmektedir: Para karşılığı cinsel aktivitede bulunan kişi, özellikle de kadın. Sözcük öylesine cinsiyetlidir ki, seks endüstrisindeki erkeklere atıf yapmak için başına “erkek” eklenir ve anlaşılsın diye “erkek fahişe” denir. Bu modası geçmiş, cinsiyetçi bir yanlış kavrayış değildir, seks ticaretindeki cinsiyet dengesinin isabetli bir yansımasıdır. Fuhuş yaptırılanların ezici çoğunluğu kadınlar ve kız çocuklarıdır, alıcıların ve pezevenklerin ise ezici çoğunluğu erkektir. ‘Seks işi’ diyerek fuhuşun cinsiyetli niteliğini örtmek, seks ticaretine içkin binlerce yıllık kadın düşmanı baskıyı görünmez kılar.
Ticari fuhuşun (tapınak fahişeliğinden ayrı ve başka bir fuhuş türü) antik kölelikten türemiş olması muhtemeldir. Erkek kölelerin fiziği, çoğunlukla el emeği için kullanılmaları anlamına geliyordu, kadın köleler ise daha çok ev içi iş veya eğlence amaçlı kullanılıyordu. Birçok antik toplumda, kadınlar mülk edinemezdi ve bundan dolayı köle efendileri ağırlıklı olarak erkekti. Bunun sonucu olarak, dişi köleler çoğu zaman erkek sahiplerinin cinsel eğlencesi için kullanılıyordu. Köle sahipleri sık sık dişi kölelerini fahişe olarak kiralar, hatta ticari gelenevler açarlardı. Cinsel kölelikten doğan fuhuş, aşağı sosyo-ekonomik sınıflara ait kadınları daima orantısız şekilde etkilemiştir. ‘Diğer herhangi bir iş gibi’ olmadığını, yoksul kadınların ezilmişliği üzerine kurulu bir endüstri olduğunu anlamak için fuhuşun kökenini ve tarihini görmek önemli.
Geniş Bir Şemsiye
‘Seks işi’ kendi cinsel emeklerini veya performanslarını satan insanları anlatan bulanık bir kavram. Dolayısıyla içine web kamerası açma, striptiz, konuk ağırlama, eskortluk gibi bir dizi meslek de girebilir. Salt kadınları cinselleştirmek üzere var olan tüm meslekler objektif olarak antifeminist olsa da, fuhuşun bu diğer nesneleştirme biçimlerinden farklı olduğunu görmek önemli. Açık ki, üniversite harç parasını toplamak için web kamerasından yabancılarla flört eden bir öğrencinin deneyimi, Romanya’dan insan kaçakçıları eliyle getirilmiş, sokakta iş bekleyen on altı yaşındaki bir kız çocuğununkinden çok farklıdır. Bir fahişenin iş tanımı, diğer işlerde olmayan eylem ve riskler içerir: cinsel yolla bulaşan hastalık riski, istenmeyen gebelik, bedensel sıvılara maruz kalmak, aşağılayıcı, acıtan, hatta işkencevari seks, vajinada ve makatta yırtılmalar, çok yüksek travma sonrası stres bozukluğu riski—ve tecavüz, saldırı ve cinayet riskinin ciddi şekilde artmasından söz etmiyoruz daha. Seksle alakalı tüm meslekleri ‘seks işi’ şemsiyesi altına toplamak suretiyle yapılan şey, daha az tehlikeli ve aşağılayıcı işler yapanların fuhuş yaptırılan kadınlar adına konuşma yetkisi bulmasına, dolayısıyla da seks endüstrisindeki en çok ezilen seslerin susturulmasına sebep oldu. Fuhuş yaptırılan bu savunmasız kadınların güvenliğini ve iyiliğini doğrudan doğruya olumsuz etkileyecek amaçlara sahip bir harekete, bu kadınlarla ortak çok az deneyimi olan kişiler öncülük ediyor. ‘Seks işi’ kavramının geniş kapsamı, paralı lobi gruplarının kendi kafalarındaki liberal kadınları zararlı anlatılarının sözcüsü olarak kullanabilmesini sağlıyor ve seks ticaretinden çok kötü etkilenen kadınların deneyimini ise arka plana itiyor.
Bazı durumlarda, ‘seks işçileri’ kavramı o kadar geniş ki pezevenkleri de kapsıyor. İşçi hareketinin dilini kendine mal eden, fuhuşun tamamen suç olmaktan çıkarılmasını savunan lobi grupları, kendilerine ‘kolektif’ veya ‘sendika’ diyorlar ve ‘işçi hakları’ kisvesi altında fuhuşun suç olmaktan çıkarılmasını talep ediyorlar. Seks İşçileri Sendikası’ndan Douglas Fox, kendisine seks işçisi diyor ama ülkedeki en büyük eskort ajanslarından birinin ortağı. Ajansın web sitesi pezevenklerin ‘seks işçisi’ olduğunu iddia ediyor ve Fox da şok edici biçimde, ‘pedofillerin seks üretip dağıtarak bundan para kazanıyor olması onları seks işçisi yapabilir*’ diyor. Benzer şekilde, Seks İşçilerine Ulaşma Projesi (ABD) Robyn Few tarafından kurulmuş. Kendisine seks işçisi diyor ama eyaletler arası fuhşu teşvik etmek (pezevenklik) için tezgah kurmaktan cezası var. Fahişeleri sendikalaştırmak, dünyanın dört bir yanından milyonlarca kadına akla hayale sığmaz acılar çektiren bir endüstriyi meşrulaştırır. Bu sendikalara, istismar edip sömürdükleri ile birlikte pezevenkleri de dahil etmek absürt. Hiçbir ‘işçi hakları’ miktarı, fuhşu güvenli ya da insani bir meslek haline getiremez. Özünde etik dışı bir sistem reform ile düzelmez. Radikal bir çözüm gereklidir: o da ilga.
Sosyalistlere Sinyal
Fuhuşu ‘iş’ ve onun kurbanlarını ‘işçi’ olarak tanımlamak, sosyalistlere sinyal yapmak için ucuz bir yöntem. Fuhuşu ‘diğer herhangi bir iş’ gibi tanımlamak için Marxçı jargon kullanmak, fuhşu karşı devrimci olarak kınamış olan tarihin en büyük komünistlerine hakaret. Mao, iktidara gelir gelmez pezevenkliği suç haline getirdi ve fuhuş neredeyse ortadan kalktı. Engels’in kendisi de komünizmin ‘cinsiyetler arasındaki ilişkileri tamamen şahsi ilişkilere dönüştüreceğini’ söylüyordu. Bu nedenle, erkek ile kadın arasındaki herhangi bir ekonomik ilişki, özellikle de fuhuş yaptırılan kadınlar ile alıcılar arasındaki gibi ağır şekilde sömürücü bir ilişki, özünde antikomünisttir. Lenin de ‘ücretli kölelik var olduğu sürece, fuhuş da kaçınılmaz olarak var olacaktır’ demiş ve fuhşun kapitalist sömürü ile ayrılmaz şekilde birbirine bağlı olduğuna inandığını göstermiştir.
Ancak, düşkün solun ciddi bir kısmı, seks ticaretinin devamını meşrulaştırmak için Marxçı teoriyi ısrarla yanlış yorumlayıp kullanıyor. Marx’ın fuhuşun ‘işçinin genel fahişeleşmesinin özgül bir ifadesi’ olduğunu söyleyerek, fuhuş yaptırılan kadınların konumunu sömürülen tüm işçilerinki ile bir ve aynı gördüğünü iddia ediyorlar. Ancak bu Marx’ın ‘özgül’ sözcüğünü bilerek görmezden gelmektir. Gerçekte, Marx’ın söylediği şey, fuhuş genel sömürü şemsiyesi altına girse de, kadınların ezilmişliğine dayanmasının onu ‘işçinin genel fahişeleşmesinden’ ayırdığı ve kadınların durumuna ‘özgü’ kıldığıdır. Kapitalist sömürü ortadan kaldırıldı diyelim, her toplumda emek geçinmek için gerekli olmaya devam edecektir. Bunun aksine, kapitalist sömürü olmaksızın fuhuş ortadan kalkar, ekonomik zor olmaksızın seks tamamen kişiler arası bir ilişkiye dönecektir. Özel Mülkiyet ve Komünizm’de, Marx komünizmin “kadınların salt üretim aracı olma statüsünü ortadan kaldırmayı” amaçladığını söylererek devam eder. Fuhuşu ‘iş’ olarak karakterize eden fuhuş yanlısı argümanlar, dişi bedenleri eril tüketimine yönelik meta (seks) üreten makineler olarak gören algıyı pekiştirir. Dişi bedenlerin ister sömürülsün ister sömürülmesin nesneleştirilmesi, düpedüz yanlış bir şeydir ve Marxçı hiçbir hareket tarafından desteklenemez.
Paradan Fazlası Söz Konusu
Fuhuşu ‘iş’ olarak tanımlamak, onu salt ekonomik analize indirger. Tarihsel maddecilikten yoksun tüm çözümlemeler, tamamen yetersizdir ve ne olursa olsun ele aldığı meseleyi kapsamlı bir şekilde incelemeyi başaramayacaktır. Kadınları fuhuşa iten toplumsal etmenleri görmek hayatidir: düşük özgüven, çocukluk cinsel travması, ensest vb. Bu savunmasız kadınlardan bazılarının ‘seks işi özgüçlendirir’ anlatısını benimsemesi şaşırtıcı değil. Rezil gerçekliği toz pembeye boyayan dil, kuşkusuz ki afallatıcı ve pezevenklerin, insan kaçakçılarının ve lobi gruplarının bu laf salatasını önümüze sürmeleri gayriahlaki ve manipülatif. Liberal feministlerin fuhşun sadece ‘seks işi’ olduğu iddiası, kadınların seks satmasını koşullayan toplumsal etmenlerin varlığını görmez ve böylece bunlarla mücadele için olumlu değişimleri doğallığında engeller. Bu yüzden fuhuş, kapitalist ücretli kölelikten çok daha fazlasıdır ve bu yüzden onu salt ‘iş’ gibi göstermek isteyen tüm girişimleri reddetmeliyiz.
(*) Editörün notu: Bu cümleyi şurada yorumlarda süren tartışmada aslında olumsuz anlamda kullanıyor. Özetle dediği şu: “Pezevenk patron değildir, sermaye sahibi değildir, 19. yüzyıldan kalma sınıf ilişkileri günümüz için geçerli değildir, ben eskort ajansı ortağı olsam da aslında patron/pezevenk değilim, ara/dolaylı işçiyim; oysa işçi bile olsa gerçek suçlular var, örneğin pedofiller, ama ben öyle değilim, suç işlemiyorum, hatta sendika kurup kadınlara faydam bile oluyor.” Gördüğümüz gibi, kendisini temize çıkarmak için bu kadar laf dolandırıp gene de pot kıran herifler için Sophie Lewis gibi ağzı laf yapan iyi maddeci teorisyenlerin es vermesi gerekiyor.
Pezevenk iş üstünde:https://tvfinternational.com/programme/20/the-escort-agency?trailer=1&Prostitution or Sex Work? Language Matters
