BARTIN – 42 işçinin hayatını kaybettiği maden patlamasının yaşandığı Amasra hakkındaki son Sayıştay raporu, işletmenin içerisinde bulunduğu kötü koşulları ortaya koydu.
Birgün’den Hüseyin Şimşek’in haberine göre, Türkiye Taşkömürü Kurumu Genel Müdürlüğü (TTK) Amasra Maden Müessesesi 2021 Yılı Sayıştay Denetim Raporu’na göre, kömür içi hazırlıklarda ve kömür kazı faaliyetinin yapıldığı ayaklarda yeterli sayıda işçi görevlendirilmedi. Kazı işçileri, yeni eleman alınmadığı için farklı işlerde çalıştırıldı. Bu nedenle kritik arızalara müdahale edilemedi, iş güvenliği başta olmak üzere çok sayıda riskli durum ortaya çıktı. Geçen yıl yaşanan kazalarda 163 deneyimsiz işçi yaralandı.
İŞLETMEDE OLMASI GEREKENDEN DAHA AZ İŞÇİ ÇALIŞTIRILDI
Sayıştay tarafından kaleme alınan son denetim raporuna göre, maden faciasının yaşandığı Amasra’daki eksiklikler şu şekilde:
- Müessese 2021 yılı için, 184 bin 509 ton cevher üretmeyi planladı ancak bu miktarın yüzde 68’i çıkarılabildi.
- İşletmede olması gerekenden daha az işçi çalıştırıldı. 2002 yılından bu yana üretime yardımcı alanlara toplu işçi alımı yapılmadığı, işçi açığının kazı işçilerinden geçici veya daimi değişim yapılarak giderilmeye çalışıldığı tespit edildi.
- 2021 yılında aylık ortalama 118 kazı işçisi, nakliyat, tamir tarama gibi zorunluluk arz eden diğer işlerde çalıştırıldı.
- 2021 yıl sonu itibarıyla Müessesede 2014 tarihli norm kadroya göre; 476 olması gereken pano ayak üretim işçi sayısının 276’ya, 107 olması gereken hazırlık işçi sayısının 30’a, 39 olması gereken barutçu sayısının 1’e, 53 olması gereken tarama söküm ve bakım işçi sayısının 10’a, 134 olması gereken nakliyat işçi sayısının 109’a, 39 olması gereken mekanizasyon işçi sayısının 22’ye, 9 olması gereken sondaj işçi sayısının 2’ye düştüğü tespit edildi.
- Yerüstü mekanizasyon, elektrik-elektronik, kompresör cihaz bakım tamir, kuyu vinç, motor, talaşlı imalat gibi yerüstü ve yeraltı sanatlarında da belirgin işçi açığı olduğu, yeraltı ve yerüstü elektrik, elektrik-elektronik, yeraltı ve yerüstü mekanizasyon işçiliklerinde olduğu gibi üç vardiya tertip yapılamadığı için kritik arızalara zamanında müdahale edilemediği bu durumun üretimi ve iş güvenliğini etkilediği görülmekte.
- Müessesede nitelikli eleman eksikliği nedeniyle birleştirilmiş olan harici elektrik, kuyu elektrik ve telefon santrali servisleri, üç vardiya üretim yapılmasına rağmen yine personel yetersizliği nedeni ile sadece gündüz vardiyasında çalışma yapmakta.
- Müessese yetkililerince 2022 yılı için güvenli, verimli ve sürdürülebilir bir çalışma ortamı yaratabilmek için, 40 kazı, 60 hazırlık, 40 nakliyat, 15 mekanizasyon-pres, 10 elektrik elektronik, 55 diğer sanatlara olmak üzere en az 220 işçiye ihtiyaçları olduğu ifade edilmektedir.
208 İŞ KAZASININ 193’Ü YERALTINDA, 15’İ YERÜSTÜNDE MEYDANA GELDİ
- Amasra Müessesesi 2021 yılı üretim faaliyetlerinde 208 iş kazası meydana geldiği, 208 işçinin yaralandığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Müfettişlerince, müessese işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve ilgili mevzuata ilişkin birtakım noksanlıklar tespit edildiği görüldü. 208 iş kazasının 193’ü yeraltında, 15’i yerüstünde meydana geldi. Ayrıca kaza geçiren işçilerin 163’ü 0-5 yıl deneyimli, 10’u 6-10 yıl deneyimli, 32’si ise 11-15 yıl deneyimli.
- 85 kaza 0 gün, 18 kaza 1-3 gün, 85 kaza 4-28 gün, 20 kaza 29-180 gün iş gücü kaybına yol açmıştır. 72 işçinin 7-133 gün arasında değişen iş kazası istirahat izni kullandığı görüldü.
- Müessese yeraltı işyerlerinde 2021 yılı toz ölçüm sonuçlarına ilişkin düzenlenen çizelgeler incelendiğinde, Müesseseye ait bazı yeraltı işyerinde zaman zaman Tozla Mücadele Yönetmeliğinde belirtilen yüzde 5 ve daha az SiO2 içeren kömür tozları için maruziyet sınır değeri olan 2,4 mg/m³ değerinin aşıldığı görüldü.
Sayıştay Raporu’na göre, Amasra’da mevcut iş güvenliği eksiklikleri şu şekilde:
- 1 ve 2 nolu ocakta kullanılan zincirli konveyörlerde acil durdurma teli bulunmamaktadır.
- Ocak havalandırması acil hallerde ve ihtiyaç halinde tersine çalıştırılabilecek nitelikte değildir.
- Yeraltında kullanılan bazı elektrikli ekipmanlar (yeni yönetmeliğe uygun) Atex belgeli değildir,.
- Ocakta mevcut konveyörlerde ısınmayı ve tutuşmayı tespit etmek üzere sensörler tesis edilmemiştir. -350 kotunda 9 nolu bant konveyörde olası bir yangının ilerlemesini durduracak soğutma söndürme sistemi tesis edilmemiştir.
- Yarı mekanize üretim panolarında kullanılan zincirli konveyörler sesli ikaz vermeden ve emniyetli gecikme olmaksızın devreye alınmaktadır.
- Kuyu kafes sisteminin ve kaldırma platformunun (manlift) periyodik kontrol
- raporu bulunmamakta.
- Yer üstüne ikinci bağlantı yolu olan +40 ana nefeslik çıkışından tahliye ve kaçış için OFK değişim istasyonu hesabı yapılmamıştır.
