TEKİRDAĞ – Tekirdağ’ın doğal mirası Ganos Dağları (Işıklar Dağı), planlanan büyük ölçekli Rüzgar Enerji Santrali (RES) projesi nedeniyle büyük bir tartışmanın odağında. Bölge halkı ve çevreciler, projenin 46 rüzgar türbini içerdiğini belirterek, tarım arazilerine, su kaynaklarına ve ormanlara geri dönülmez zarar vereceğini savunuyor.
Proje, Ganos Dağları’nın kalbine türbinler dikmeyi öngörüyor. Köylüler, inşaat sürecinde geniş yollar açılacağını, ormanlık alanların kesileceğini ve yaban hayatının tehlikeye gireceğini belirtiyor. “RES’in kamu yararı var da, çiftçinin, köylünün yararı yok mu?” diyerek isyan eden bölge sakinleri, projenin zeytinlikler, bağlar ve su havzalarını tehdit ettiğini vurguluyor.
Ganos Dağları’nın eşsiz doğası tehdit altında
Marmara Denizi kıyısında uzanan Ganos Dağları, zengin orman örtüsü, endemik türleri ve yaban hayatıyla ünlü. Uçmakdere gibi köyleriyle yamaç paraşütü ve doğa turizminin merkezi olan bölge, sonbahar ve ilkbaharda muhteşem renklere bürünüyor. Ancak RES inşaatı, bu ekosistemi kalıcı olarak bozabilir: Ağaç kesimleri, toprak erozyonu ve kuş göç yollarının etkilenmesi en büyük kaygılar arasında.
Çevreciler ve köylüler, yenilenebilir enerji adına yapılan projelerin yanlış yerlerde planlandığını belirterek, alternatif konumlar öneriyor. Projenin ÇED süreci ve lisans aşamaları devam ederken, tepkiler büyüyerek sürüyor. Bölge, hem temiz enerji tartışmasının hem de doğa korumanın yeni bir sınavıyla karşı karşıya.
RES’erin olumsuz çevresel etkileri
RES’lerin olumsuz etkileri genellikle inşaat, operasyon ve söküm aşamalarında ortaya çıkar. Bunlar, yaban hayatı, habitat ve yerel iklim üzerinde yoğunlaşır:
- Yaban Hayatı Üzerindeki Etkiler: En büyük sorunlardan biri, kuş ve yarasa çarpışmalarıdır. Rüzgar türbinleri, göç yollarındaki kuşları ve gece aktif yarasaları etkileyebilir; ABD’de yılda milyonlarca kuş ve yarasa ölümü rapor edilir. Deniz RES’lerinde, inşaat sırasındaki gürültü (kazık çakma) balık, deniz memelileri ve diğer deniz canlılarını rahatsız eder; titreşimler balık popülasyonlarını azaltabilir. Karada, inşaat makineleri toprak altı hayvanlarını ezer ve yaban hayvanlarını kaçırır.
- Habitat Kaybı ve Parçalanması: Karada kurulan RES’ler, orman kesimi, yol inşaatı ve temel kazıları nedeniyle habitatları parçalar. Bu, toprak erozyonu, sıkışma ve biyoçeşitlilik kaybına yol açar. Örneğin, türbinler için açılan yollar, hayvanların hareket alanını kısıtlar. Denizde, deniz tabanı bozulması ve kablolar plankton ve bentik organizmaları etkiler. Büyük ölçekli RES’ler, arazi kullanımını artırır; düz arazilerde daha fazla alan kaplar.
- Gürültü ve Titreşim Kirliliği: Operasyon sırasında düşük frekanslı gürültü, yerel hayvanları (örneğin ren geyikleri) rahatsız eder ve davranışlarını değiştirir. İnşaat aşaması daha yoğundur ve su altı gürültüsü deniz yaşamını kalıcı olarak etkileyebilir.
- Yerel İklim ve Atmosfer Etkileri: Türbinler rüzgarı yavaşlatarak yerel ısınmaya neden olabilir; büyük ölçekli RES’ler, atmosferik sınır tabakasını karıştırır ve kısa vadede iklim değişikliğinden daha fazla ısınma yaratabilir. Turfalık alanlarda kurulum, karbon salımını artırır.
- Malzeme ve Atık Sorunları: Türbin üretimi için nadir toprak metalleri (örneğin neodimyum) madenciliği, çevre tahribatı yaratır. Türbin bıçakları genellikle geri dönüştürülemez ve atık sorunu oluşturur. Yaşam döngüsü analizi, inşaat aşamasının en büyük çevresel yükü taşıdığını gösterir.
- Diğer Etkiler: Görsel kirlilik, turizm ve rekreasyon alanlarını etkileyebilir. Deniz RES’leri, balıkçılık ve navigasyonla çakışır.
