ANKARA – Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 4’üncü toplantısının ardından AKP/şefi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2022 asgari ücret miktarını 4 bin 250 olarak açıkladı. Asgari ücretin açıklanmasının ardından sendikalardan, sivil toplum örgütlerinden, siyasi partilerden ve ekonomistlerden yoğun tepki geldi.
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Yönetim Kurulu adına DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yazılı açıklama yayınladı.
DİSK GENEL BAŞKANI ARZU ÇERKEZOĞLU: BAHARDA YENİDEN HESAPLANSIN
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Yönetim Kurulu adına DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yazılı açıklama yayınladı. Açıklamada, 2022 yılı asgari ücretinin asgari geçim indiriminin de (AGİ) dahil olarak 4 bin 250 TL olarak açıklandığını hatırlatarak, “Asgari ücrete günlük 47,5 TL zam yapıldı. Bu zam bu korkunç pahalılıkta emekçilerin derdine derman olmaz. Ancak önemli olan asgari ücrette ne kadar artış olduğu, yüzde kaç arttığı değil asgari ücretin bugünkü geçim şartları içinde işçinin ve ailesinin geçimini karşılamaya yetip yetmediğidir” denildi.
KAYBI TELAFİ ETMEYECEK
Açıklanan asgari ücretle geçinmenin mümkün olmadığı belirtilen açıklamada, “2022 yılı için belirlenen asgari ücret geçinmeye yetecek düzeyde değildir. Yapılan asgari ücret zammının büyük bölümü yaşanan pahalılık nedeniyle zaten çoktan yok olup gitti. Kalanı da birkaç ay içinde eriyip gidecek. Ortada gerçek anlamda zam yoktur. Asgari ücret artışı, pahalılıkla yaşanan alım gücü kaybını dahi telafi etmekten uzaktır. Bu pahalılıkta 4 bin 250 TL asgari ücreti işçileri ‘enflasyona ezdirmedik’ diye böbürlenerek ilan edenleri bu asgari ücretle bir ay yaşamaya davet ediyoruz” ifadelerine yer verildi.
UCUZ EMEK ÜLKESİ
İşçilerin alacağı zamlı asgari ücrette bile 110 dolar kaybının olduğunun altı çizilen açıklamada, “Asgari ücretin 2022’de ne kadar eriyeceği belli değil. Zamlı haliyle bile Türkiye’de asgari ücret Avrupa’nın en düşük iki asgari ücretinden biri durumundadır. Türkiye’deki asgari ücret zamlı haliyle dahi Çin’in altındadır. Bu mudur son 45 yılın en yüksek asgari ücret artışı! Türkiye bu zamlı asgari ücretle de ucuz emek ülkesi olmaya devam edecektir” diye belirtildi.
BAHARDA YENİDEN HESAPLANMALI
Asgari ücrete yapılan zammı yeterli bulmadıklarını dile getirilen açıklamada, “Bu artışın bütün emekçilere yansıması için Ocak 2022’de tüm işçi ücretleri, memur maaşları ve emekli aylıkları da en az asgari ücret artışı oranında artmalıdır. Aksi durumda asgari ücrete gelen zam oranı diğer emek gelirlerine yansımadığı sürece bir anlam ifade etmeyecektir. Eşitlik ve adalet bunu gerektirir” denildi.
Açıklamada talepler ise şu şekilde sıralandı:
“*Talebimiz 2022 bahar aylarında Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun yeniden toplanması ve asgari ücretin yeniden belirlenmesidir.
*Talebimiz bütün emek gelirlerinin, ücretlerin, maaşların ve emekli aylıklarının asgari ücret kadar artırılmasıdır.
*Talebimiz en düşük emekli aylığının asgari ücret düzeyine çıkarılmasıdır.
*Türkiye işçi sınıfının asgari ücrete mahkûm edilmemesi için sendikal hakların kullanımının önündeki engellerin kaldırılmalı, toplu iş sözleşmesi kapsamı genişlemelidir.”
KESK EŞ GENEL BAŞKANI MEHMET BOZGEYİK: YETERSİZ!
Asgari ücrete yapılan zam ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Eş Genel Başkanı Mehmet Bozgeyik, döviz kurunda yaşanan yükselmenin devam ettiğine dikkati çekerek, asgari ücrete yapılan artışın enflasyonun çok altında bir rakam olduğunu söyledi. Bozgeyik, açıklanan rakamın 270 dolara tekabül ettiğini vurgulayarak, “Ülkede yaşanan ekonomik kriz, temel tüketim maddelerine ve faturalara gelen yüzde yüzlük zamları düşündüğümüzde bu rakam çok yetersiz. Asgari ücretin yoksulluk sınırının üzerine çıkartılması talebimiz sürecek” dedi.
‘HAYATIN GERÇEKLİĞİNİ YANSITMIYOR’
Bozgeyik, enflasyonun giderek yükseleceğini ve 2022 yılında 3’lü rakamlara çıkacağını belirterek, “TL’de yaşanan değer kaybı, bu faiz indirimi kararının devam etmesi süreciyle beraber daha da artacak. Bu krizin önüne geçilebilmesi için faiz indiriminin durdurulması, TL’ye verilecek faizlerin yükselmesi gerekiyor. Yatırıma, istihdama daha fazla kaynak ayrılması gerekiyor. Ancak yaşadığımız krizden bu şekilde çıkabiliriz” ifadelerini kullandı. “Asgari ücretin enflasyon rakamları üzerinde olduğu üzerinden bir algı yaratıyorlar” diye konuşan Bozgeyik, “Asgari ücret yüzde 50 de arttırılmış olsa, yaşanan enflasyon, çarşıda pazardaki durum, insanların almış oldukları ücretin daha da eridiğini gözler önüne seriyor. Zaten açıklanan enflasyon rakamları hayatın gerçekliğini yansıtmıyor” şeklinde konuştu.
‘4 KİŞİLİK AİLENİN GEÇİNMESİNE YETMİYOR’
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Ankara Bölge Temsilcisi Tayfun Görgün de asgari ücretin yeterli bir rakam olarak açıklanmadığına vurgu yaparak, “Yüksek gibi görünse de günümüz koşullarındaki tabloya baktığımızda gerçek enflasyonun çok yüksek olduğunu ve bunun karşısında eriyen bir ücret olduğunu söyleyebiliriz” diye belirtti. Görgün, önümüzdeki dönem TL’de yaşanan erimenin devam edeceğini ifade ederek, “Temel tüketim mallarına yapılan ve bundan sonra da olacak zamlara göre bir işçinin ailesiyle birlikte geçinmesine yetmeyecek bir rakam bunlar. İşçilerin kayıplarını telafi etmiyor. TL’nin değerinin düşmesi karşısında, 4 kişilik bir ailenin geçinmesine yetmiyor. 4 kişilik bir ailenin kasım ayı itibariyle geçim ücreti 10 bin TL olarak hesaplanmış durumda. Bu rakamlara baktığımızda nasıl yetersiz bir rakam olduğu ortada” ifadelerini kullandı.
‘GENEL ÜCRET HALİNE DÖNÜŞECEK’
Görgün, son yıllarda AKP iktidarının uyguladığı politikalarla beraber asgari ücretin ortalama bir ücretten çıkıp genel ücret haline geldiğini vurgulayarak şöyle devam etti: “Çalışanların yüzde 50’si asgari ücretle geçiniyor. AB’ye baktığımızda çalışanların yüzde 6’sı asgari ücret alıyor. Şimdi 2022 yılına baktığımızda, çalışanların neredeyse yüzde 90’ı asgari ücret alacak. Bu da bize ucuz emeğin geldiği noktayı gösteriyor. Satın alma gücüne baktığımızda da geçen yıla göre feci bir gerileme mevcut. Geçen seneki asgari ücretin alım gücüyle, şu an açıklanan asgari ücretin alım gücü reel olarak bin 500 TL düşmüş durumdadır. 2022’de daha kötü durumlarla karşılaşacağız, emekçinin payı giderek azalıyor ve azalacak.”
‘MUTLU EDECEK BİR RAKAM DEĞİL’
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Sekreteri Adnan Serdaroğlu, asgari ücret zammını değerlendirerek, “Dağ fare doğurdu. Yapılan zam suya yazılan bir yazıdır. Hiçbir şekilde gerçeklilikle ilgisi olmayan bir rakam. Bu da bizim ne kabul edebileceğimiz bir rakam ne de bugünkü açıklanan gelir düzeyinin sürdürülebilir olması açısından da insanları mutlu ettirecek bir rakam değildir” diye belirtti.
Asgari ücreti Erdoğan’ın açıklamasına değinen Serdaroğlu, “Yüksek diye düşünerek kendine puan kazanmaya çalışıyor. Bu fiyat yüksek değil” dedi.
SUYA YAZILAN YAZI
Türkiye Gıda Sanayii İşçileri Sendikası (Gıda-İş) Genel Başkanı Seyit Aslan asgari ücretin 110 dolar düştüğüne işaret ederk, “Bu ciddi bir kayıptır. Ülkede henüz yapılan zamların mutfaklara ulaşmadığını da düşündüğümüzde yapılan zammın işçilerin emekçilerin dertlerine derman olmayacak, yaralarına merhem olmayacak bir artıştır. Kasım ayında yaptığımız araştırmada 4 kişilik bir ailenin asgari geçimi için gerekli olan ücretin 10 bin TL olduğu bir yerde verilen bu rakam gerçekten suya yazılan bir yazıdan öteye anlam ifade etmiyor” diye belirtti.
Son günlerde yapılan pazarlıklarda işverenlerin taleplerinin masada olduğuna işaret eden Aslan, “İşverenler kendileri açısından asgari ücretin yükseltilmesinin getireceği maliyetleri önlemek için hükümetle ciddi bir pazarlık sürdürdüler. Vergilerin kaldırılması işverenlere yarayacak bir şeydir. Tespit edilen ücretin sanki bugüne kadar yapılmış en iyi iyileştirme gibi sunulması da gerçeği ifade etmiyor” şeklinde konuştu.
MAAŞ KUŞA ÇEVRİLECEK
Bağımsız Maden-İş Sendikası Örgütlenme Uzmanı Başaran Aksu ise asgari ücretin bu yıl erken tartışılmaya başlandığını belirterek, yaşanan tartışmaların girerek tepki düzeyinin artması sonucunda asgari ücretin erken açıklandığını söyledi. Aksu, “Beklenildiği gibi erken açıklandı. Bundan sonra gelecek 15 gün bizi zam furyası bekliyor. Verilecek zamlarla verilen oranın yine kuşa çevrileceğini hep birlikte yaşayıp göreceğiz. Ocak ayının sonu gelip maaşlar alındığında bu ücretle yaşamın devam ettirilemeyeceği herkesçe görülecek. Bence Mart Nisan ayında bunun tepkilerinin ayyuka çıktığı, sokağa yansıdığı, sokakların fabrikaların ısındığı bir ortamda gerçekleşecektir” diye belirtti.
FİİLİ ASGARİ ÜCRET
“Bu maaş ile emekçilerin geçinmesi mümkün değil” diyen Aksu, “Bir de özellikle küçük yerlerde bu ücret daha da düşük oluyor. Fiili bir asgari ücret uygulaması var. 4250 TL olduğunda küçük şehirlerde, taşralarda ve küçük mağazalarda işçiler 3 bin sınırında bir ücretle çalıştırılacaklar. Bir önceki dönem 2 bin lira ile çalıştırılıyorlardı. Bunların hayatlarına da yansımaları ilginç olacak.. İktidar buradan geçici bir manipülasyonla ‘yüksek zam yaptım’ diyecek . Ama hayatın hakikati hızlıca bu ilizyonu dağıtacaktır. Bu iktidar bu ücretlerle uzun süre devam edemez” ifadelerini kullandı.
TEPKİLER ÖNLENİYOR
Türk-İş ve Kılıçtaroğlu’nun, “Ücret yeterli” şeklinde yaptığı açıklamaları değerlendiren Aksu, “Bu açıklamaların iktidara destek veren bir yanı var, bu tehlikeli. Türkiye’de 3-5 maaş alan bürokratların, iktidarların, işverenlerin Türkiye halklarını soyarak, mallarına çökerek servet biriktirdikleri artık aşikar. İşçi konfederasyonları da bu dişlinin bir parçası. Onlarda yüksek maaşlar alıyorlar. Bu yapı işçilere verilen bu ücrete karşı verilecek tepkilerin önlenmesine hizmet ediyorlar” dedi.
MANİPÜLASYON
Erdoğan’ın açıklamasını değerlendiren Aksu, “Çünkü ortada bir kademe kalmadı. Ülkede Erdoğan var. Onun geleceği var. O da bu meseleyi kendi geleceği ile ilgili görüyor. Emekçi kesimler arasındaki geçmiş dönemde sahip olduğu itibarını kaybettiğini açık bir şekilde görüyor. Bu durumu bir manipülasyonla örtmeye çalışıyor. Bizim işçilere anlatmamız gereken şey işçilerin 110 dolar daha az bir ücrete çalışmaya devam edeceğidir” ifadelerini kullandı.
GENEL KURULDA ASGARİ ÜCRET TEPKİSİ
Meclis Genel Kurulu’nda açıklanan asgari ücreti değerlendiren muhalefet partileri rakamı yeterli bulmadı. HDP ve CHP ücretin 5 bin 900’ün üzerinde olması gerektiğini savundu.
Meclis Genel Kurulu’nda AKP Genel Başkanı Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı asgari ücrete dair değerlendirmeler yapıldı.
İYİ Parti Grup Başkanvekili Müsavat Dervişoğlu, “4 kişilik bir ailenin açlık sınırı 3 bin 194 lira, yoksulluk sınırı ise 10 bin 396 liradır. Bu asgari ücretle açlık sınırının biraz üstünde, yoksulluk sınırının da fevkalade altında bir belirleme yapılmıştır; bu beklentiyi karşılayacak bir asgari ücret değildir” dedi.
Dervişoğlu, “Yani, asgari ücretin üçte 1’inden az kazanan 7,5 milyona yakın insanın olduğu bir ülkede açlığın, yoksulluğun, fukaralığın bu asgari ücret belirlemesiyle nasıl ortadan kaldırılacağına Hükûmetin biraz kafa yorması gereklidir diye düşünüyorum. Ayrıca, asgari ücretten gelir ve damga vergisi kaldırılmış olduğuna göre 2022 bütçesinde bir gelir kalemi daha ortadan kalkmıştır” diye belirtti.
OLUÇ: YETERLİ DEĞİL
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Grup Başkanvekili Saruhan Oluç da, “1 Ocak 2021 tarihinde yani bu yılın başında 1 dolar 7,37 Türk lirasıydı, asgari ücrete denk gelen ise 383 dolardı. Bugün asgari ücret 4.250 Türk lirasına çıkarıldı, dolar 15,50 seviyesinde dalgalanıyor yani asgari ücret 274 dolar seviyesine düşmüş oldu. Bu ne demek? Yıl başından bugüne kadar 109 dolarlık bir kayıp var asgari ücret konusunda. Yani bunu bugünkü Türk lirasına çevirdiğimizde bin 700 Türk liralık bir hak kaybı var, bir alım gücü kaybı var asgari ücretle çalışan yurttaşlarımız için bu çok açık. Dolayısıyla bugünkü verilere göre asgari ücretin en azından yıl başındaki oranı koruyabilmesi için 5 bin 900 lira civarında olması gerekiyordu, o nedenle 4 bin 250 Türk lirası yeterli değildir” dedi.
‘İŞTEN ÇIKARMAYA KALKMAYIN’
Asgari ücrette yapılan artışla birlikte iktidarın gerçek enflasyonun yüzde 50 olduğunu da zımnen kabul ettiğini söyleyen Oluç, “Asgari ücretteki bu artış nedeniyle işverenlerin işten çıkarmaya başlamaları söz konusudur. Bunun mutlaka durdurulması gerekir. İşçilerin işten çıkarılmaları engellenmelidir. Bu konuda iktidarı uyarıyoruz, aynı zamanda işveren örgütlerini uyarıyoruz. Asgari ücret yükseltildi diye hiç kimseyi işten çıkarmaya kalkışmayın” ifadelerini kullandı.
ALTAY: OLMASI GEREKEN 5 BİN 955
Asgari ücretlinin enflasyona ezdirildiğini aktaran CHP Grup Başkanvekili Engin altay, şunları söyledi: “Geçen sene bugünlerde, bütçede ‘Milleti kuru ekmeğe muhtaç ettiniz’ demiştim. ‘Ekmek yeniyorsa aç değildir’ denmişti. Kuru ekmekten kastım, katıksızlık anlamındaydı. Şimdi millet fırınlarda kalmış bayat ekmeği ucuza alma peşinde. Bu rakam ekim ayında açıklansaydı Sayın Bakan, size teşekkür ederdim ama bu rakam, bugün geldiğimiz noktada, doların 15,5 olduğu noktada şu demek: Tam bu yılın -2021’in- başında 1 Ocak’ta asgari ücretli 385 dolar alıyor idi, karşılığı bu idi. Şimdi, bu hesaba göre asgari ücretin 5 bin 955 lira olması lazım, eğer ezilmeyecekse. Ezdirmeyeceksiniz, haksa, hukuksa, adaletse, insafsa olması gereken 5 bin 955’tir.
ALLAH FAKİRLERE YARDIM ETSİN
Gerçekler ortada, sadece ekmeğe geçen ocak ayı itibarıyla yüzde 100 zam gelmiş iken asgari ücreti TL bazında yüzde 50 arttırmak milletin sofrasındaki 2 ekmekten 1’ini çalmak demektir. Bunu bizim kabul etmemiz, tasvip etmemiz, makul ve uygun görmemiz mümkün değildir. Allah bu kış günlerinde, bu kara kışta dar gelirliye, yoksula, yetime, garibe gurebaya yardım etsin. Allah kolaylık versin, düşünemiyorum, tasavvur edemiyorum.”
EKONOMİST MÜFTÜOĞLU: 5 BİN 900 TL ALTINDA AÇIKLANAN RAKAM EMEKÇİNİN CEBİNDEN ÇALINDI
Ekonomist Özgür Müftüoğlu, açıklanan asgari ücretin enflasyonu ve açlık oranını derinleştireceğini belirterek, “5 bin 900 TL altında açıklanan rakam emekçinin cebinden çalınmıştır” dedi.
Bugün açıklanan faiz indirimiyle beraber, asgari ücretin daha da eriyeceğini söyleyen Müftüoğlu, “Geçen yıl asgari ücret açıklandığında 380 dolar civarındaydı. Ama bugün geldiği noktaya baktığımızda 270 dolara kadar düştü. Asgari ücretin geçtiğimiz yıl açıklanan seviyeye gelmesi için en aşağı 5 bin 900 TL civarında olması gerekiyordu. Şimdi diyeceksiniz ki, yediğimiz içtiğimiz ürünler dolarla mı alınıyor? Ama maalesef öyle. Dövizin artmasıyla beraber TL’nin değer kaybetmesi, dışarıya bağlı bir ülke olarak ekmeğinden tuvalet kağıdına kadar her şeyin fiyatının artmasına neden oldu ve daha da artacak. Hal böyleyken bu doğrudan enflasyona yansıyacak. Zaten enflasyon Kasım ayına kadar yüzde 50 seviyelerindeydi, bugünkü faiz indiriminden sonra bu daha da artacak. Dolayısıyla bütün bunların hepsi fiyatlara, insanların faturalarına yansıyacak” dedi.
MAKAS AÇILIYOR
İktidarın gerçek olmayan enflasyon rakamlarıyla algı yaratan bir asgari ücret açıkladığına dikkati çeken Müftüoğlu, “Hükümetin baz aldığı enflasyon TÜİK’in açıkladığı enflasyon verileri. Ama TÜİK’in enflasyon ve işsizlik başta olmak üzere açıkladığı hiçbir rakam gerçek değil. Bunu bilmek için iktisatçı olmaya gerek yok, markete gittiğiniz zaman görüyorsunuz. Siyasi iktidar enflasyonun altında gerçek dışı rakamları açıklatıyor ondan sonra da bunu baz alarak emekçilerin cebindeki parayı çalıyor. Burada aracılık etmiş oluyor TÜİK. Gerçek olmayan rakamlar üzerinden algı yaratılıyor. Burada siyasi iktidarın politikalarıyla hayatın gerçekliği arasındaki makas git gide açılıyor. Bugün asgari ücretin belirlenmesi ve belirlenme biçimi de bunun son noktası. Bu rakamlar siyasi iktidarın zayıflamasını da beraberinde getiriyor ve getirecek” ifadelerini kullandı.
YOKSULLAŞMA VE AÇLIK DERİNLEŞECEK
Türkiye’de maliyetlerin artmasının temel nedeni dövizin karşısında TL’nin değer kaybetmesi olduğunu sözlerine ekleyen Müftüoğlu, “Siyasi iktidar bunu bilinçli olarak yaparak, ucuz emek üzerinden küresel rekabet sağlamaya çalışıyor. Bunu da emekçinin cebinden çalarak yapıyor. Bu saatten sonra Türkiye’deki yoksullaşma, açlık ve istihdam daha da derinleşecektir” şeklinde konuştu.
