Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Donald Trump’ın onlarca ülkeye yönelik ek gümrük vergileri Çarşamba günü yürürlüğe girdi. ABD’nin en büyük ekonomik rakibi ve aynı zamanda önemli bir ticaret ortağı olan Çin’in ürünlerine uygulanan gümrük vergisi yüzde 104 gibi yüksek bir orana ulaştı.
Trump 2 Nisan tarihinde Çin ürünlerine önce yüzde 34’lük bir ek vergi getireceğini duyurmuş ve bu ülkeye uygulanan gümrük vergisini yüzde 54’e çıkarmıştı. ABD Başkanı ek gümrük vergisi getirdiği ülkeleri karşılık vermemeleri konusunda uyarmıştı. Pekin ise bu karara Amerikan ürünlerine aynı oranda ek vergi koyarak karşılık vermişti. Washington bunun üzerine Çin’e bu kez yüzde 50’lik ek bir vergi açıkladı. Böylece Trump’ın ikinci başkanlığı döneminde Çin mallarına yönelik toplam gümrük vergisi yüzde 104’e ulaştı.
Çin’in Amerikan ürünlerine uygulayacağı yüzde 34’lük ek vergi Perşembe günü yürürlüğe girecek.
Pekin’in bir anlaşma yapmayı çok istediğini ileri süren Trump “Çin bir anlaşmaya varmayı çok istiyor ama nereden başlayacaklarını bilmiyorlar. Bizi aramalarını bekliyoruz. Bu olacak!” dedi. Çin şimdiye kadar ticaret savaşında geri adım atacağına dair bir belirti göstermedi.
Trump Salı günü yaptığı açıklamada hükümetinin ayrıca ticaret ortaklarıyla özel anlaşmalar üzerinde çalıştığını söyledi. Beyaz Saray Japonya ve Güney Kore gibi ülkelere öncelik vereceklerini açıkladı. ABD Ticaret Temsilcisi Jamieson Greer, Senato’ya yaptığı açıklamada Arjantin, Vietnam ve İsrail’in gümrük vergilerini düşürmeyi teklif eden ülkeler arasında olduğunu belirtti. Trump da Cumhuriyetçilerle bir araya geldiği bir yemekte ülkelerin bir anlaşma yapmaya “can attığını” söyledi. Trump “Size söylüyorum, bu ülkeler bizi arıyorlar, kıçımı öpüyorlar. Bir anlaşma yapmak için can atıyorlar. ‘Lütfen, lütfen efendim bir anlaşma yapalım. Her şeyi yaparım. Her şeyi yaparım efendim’ diyerek” ifadelerini kullandı.
Trump, şirketleri ABD’ye taşınmaya zorlayarak ülkesinin kaybolan üretim üssünü yeniden canlandıracağına inanıyor. Ancak birçok iş dünyası uzmanı ve ekonomist bunun hızlı bir biçimde gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini sorguluyor ve vergilerin enflasyonu artıracağı uyarısında bulunuyor. Trump Salı günü ABD’nin gümrük vergilerinden “günde 2 milyar dolar kazandığını” söyledi.
Amerika Birleşik Devletleri’nin bugünden itibaren Çin mallarına yüzde 104’lük gümrük vergisi uygulamasına Pekin’den yanıt geldi. Çin ABD mallarına 10 Nisan itibarı ile yüzde 34 yerine yüzde 84’lük gümrük vergisi uygulanacağını duyurdu.
Çin’den Karşı Hamle
Çin, ABD ile ekonomik ve ticari ilişkiler hakkında yayımladığı yeni politika belgesinde de Donald Trump yönetimini “Ticaret savaşlarının kazananı olmaz ve korumacılık çıkmaz bir sokağa sürükler” sözleriyle uyardı, Washington’a “göz hizasında diyalog” çağrısı yaptı.
Çin Devlet Konseyi Enformasyon Ofisi bugün Pekin yönetiminin ABD ile ekonomik ve ticari ilişkilerde yaşanan gelişmelere ilişkin tutumuna dair yaklaşık 47 sayfalık politika belgesini (white paper) yayımladı.
Pekin’in yeni politika belgesinde ABD’nin 2018’de ticari sürtüşmelerin başlamasından bu yana Çin ihracatına 500 milyar doları aşan tutarda gümrük vergisi uyguladığına dikkat çekiliyor, “ABD sürekli olarak Çin’i kontrol altına almaya ve baskı altında tutmaya yönelik politikalar uyguladı” deniliyor.
Kısa bir süre önce ABD’nin fentanil meselesini bahane ederek Çin ürünlerine ek gümrük vergileri getirdiğine vurgu yapılan belgede, Çin-ABD ilişkilerine ilişkin kapsamlı veri ve analizler paylaşılıyor.
ABD’ye “ciddi sonuçlar doğurur” uyarısı
Trump yönetiminin “Önce Amerika” söylemi doğrultusunda izlediği politikaların eleştirildiği politika belgesinde, ABD’nin kendisini uluslararası siyasetten soyutlamaya dönük adımları ve zorlayıcı tutumunun “piyasa ekonomisi ve çok taraflılık ilkelerine ters düştüğü” vurgulanıyor, Amerikan kısıtlayıcı tedbirlerinin küresel tedarik ve sanayi zincirlerini bozduğu, serbest ticaret kurallarını baltaladığı, birçok ülkenin ekonomik kalkınmasını da engellediği belirtiliyor.
Belgede Washington’un bu politikalarının Çin-ABD ekonomik ve ticari ilişkilerinde de “ciddi sonuçlar doğuracağına” dikkat çekilirken bunların hem Amerikan halkının hem de diğer ülkelerin refahına zarar verdiği, ekonomik küreselleşmeyi olumsuz etkilediği kaydediliyor.
Çin’in ulusal çıkarlarını savunmak için ABD’nin hamlelerine güçlü karşı tedbirlerle yanıt vermek zorunda kaldığı, buna karşın ikili ekonomik ve ticari ilişkileri istikrara kavuşturmak için ABD tarafıyla birçok kez istişarelerde bulunarak anlaşmazlıkları diyalog ve istişare yoluyla çözme kararlılığın sürdürüldüğü vurgulanıyor.
“Ticaret savaşlarının kazanını olmaz” mesajı
Çin’in politika belgesinin sonuç bölümünde “Ticaret savaşlarının kazananı olmaz ve korumacılık çıkmaz bir sokağa sürükler” uyarısına yer verilerek, ABD’ye müzakere masasına oturulması gerektiği mesajı veriliyor.
“Tarih bize Çin ve ABD arasındaki işbirliğinin karşılıklı olarak büyük fayda sağladığını, çatışmanın ise her iki tarafa da zarardan başka bir şey getirmeyeceğini söylemektedir. Çin-ABD işbirliğinin güçlendirilmesi tüm dünyanın beklentileriyle uyumludur” ifadelerine vurgu yapan Çin, küresel pazarlar adil, şeffaf ve kurallara dayalı olduğu takdirde küresel ekonominin daha hızlı büyüyeceğine, bunun da Çin-ABD işbirliği olmaksızın sağlanamayacağına vurgu yapılıyor.
Çözüm için “aynı göz hizasında diyalog” önerisi
Çin’in politika belgesinde, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile ABD Başkanı Donald Trump’ın yılın başında yaptıkları telefon görüşmesine atıf yapılarak, “ABD’nin, iki devlet başkanının telefon görüşmesinde işaret ettikleri yöne doğru ilerlemek için Çin ile güçlerini birleştirmesi beklenmektedir” deniliyor.
Karşılıklı saygı, barış içinde bir arada yaşama ve kazan-kazana dayalı işbirliği ilkelerine riayet edilmesi gerektiğine vurgu yapan Çin, iki tarafın aynı göz hizasında diyalog ve istişare yoluyla endişelerini ele alabileceklerine dikkat çekiyor, bu yolla “ikili ekonomik ve ticari ilişkilerde birlikte sağlıklı, istikrarlı ve sürdürülebilir gelişme sağlanabileceği” kaydediliyor.
AB’den de misilleme: ABD’ye 21 milyar euroluk darbe
Avrupa Birliği (AB), ABD’nin uygulamaya koyduğu gümrük vergilerine yanıt olarak 20 milyar euroyu aşan misilleme paketini onayladı. Yeni düzenlemeyle birlikte bazı Amerikan ürünlerine 15 Nisan’dan itibaren ek vergiler getirilecek.
AB, ABD’nin tek taraflı olarak uyguladığı ticaret vergilerine karşı ilk somut adımı attı. Birliğin 27 üyesi, çarşamba günü gerçekleştirilen oylamada, Amerikan ürünlerine uygulanacak misilleme vergileri listesinin son halini kabul etti. Böylece Avrupa Birliği, Washington’a karşı ticaret kartlarını masaya koymaya hazırlanıyor.
Onaylanan yeni listede, ABD menşeli soya fasulyesi, portakal suyu, dana eti ve çeşitli sanayi ürünleri yer alıyor. Ancak ilk taslakta bulunan Amerikan viskisi, bloğun kendi içecek üreticilerini koruma kaygısıyla listeden çıkarıldı. Bu değişiklik, bazı AB ülkelerinden gelen geri bildirimlerin ardından yapıldı.
AB’nin ticaret politikalarını yöneten Avrupa Komisyonu, bu hamleyle birlikte ABD Başkanı Donald Trump’ın “adil olmayan uygulamalar” gerekçesiyle başlattığı gümrük vergilerine doğrudan karşılık verildiğini açıkladı. Vergilerin 15 Nisan itibariyle tahsil edilmeye başlanacağı duyuruldu.
Avrupa Komisyonu yaptığı açıklamada, “ABD tarafı adil ve dengeli bir müzakere sonucunu kabul ederse, bu karşı tedbirler her an askıya alınabilir” mesajını verdi. Brüksel, gerilimi tırmandırmak yerine, müzakere kanallarının açık tutulmasından yana olduğunu da vurguladı.
