ANKARA – Kara yolları, demir yolları, elektrik üretim santralleri, bakanlıklar, üniversiteler ve hastanelerin de aralarında olduğu kamu kurum ve kuruluşlarındaki 600 bine yakın işçiyi kapsayan 2025 Yılı Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü görüşmelerinde süreç devam ediyor.
Kamu işçilerinin ücret artışının belirleneceği Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü görüşmelerinde kamu işverenini temsil eden Türk Ağır Sanayii ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (TÜHİS), yarın TÜRK-İŞ ve HAK-İŞ heyetleriyle bir araya gelecek.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın ev sahipliğindeki görüşmede, kamu işverenini temsil eden TÜHİS’in ilk zam teklifini işçi tarafına sunması bekleniyor.
Türk-İş ve Hak-İş’in 27 şubatta 2025 Yılı Kamu Kesimi Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Anlaşma Protokolü teklifinde 13 kritik başlık bulunuyor.
Sözkonusu teklif ana hatlarıyla şu şekildeydi:
1- TABAN ÜCRETLER
Toplu iş sözleşmelerinin yürürlük başlangıç tarihinde günlük brüt çıplak ücretleri; 1.800,00 TL’nin altında olan işçilerin günlük brüt çıplak ücretleri 1.800,00 TL’ye çekilecektir. (Ücretlerin net olarak ödendiği işyerlerinde bu tutarın neti dikkate alınır). Taban ücret düzenlemesi yapıldıktan sonra, derece-kademe (skala) olan işyerlerinde ücretler arasındaki yüzdelik fark korunacaktır. Ancak teklifimizde bu fark derece-kademeler arasında 1,00 TL’den aşağı olamayacağı düzenlenmektedir.
2- KIDEM ZAMMI
İşçilerin ücretleri taban ücrete çekildikten sonra işyerinde çalıştıkları her bir hizmet yılı için (işyerinde alt işveren nezdinde geçen süreler dahil) ücretlerine net 15 TL/Gün kıdem zammı ilave edilecektir. (Kıdem zammı; ikramiye, fazla çalışmalar, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yapılan çalışmalar, akdi tatil ve hafta tatili çalışmaları, gece çalışması, yıllık izin ücretleri, iş primi, vardiya primi ve tazminatlar gibi ücrete endeksli tüm ödemelerin hesabında dikkate alınacak şekilde aylık/günlük/saatlik ücrete ilave edilir.)
3- ÜCRET ZAMLARI
a) Birinci Yıl Birinci Altı Ay Zammı: İşçilerin ücretleri taban ücrete çekildikten ve kıdem zammı uygulandıktan sonra, toplu iş sözleşmesinin yürürlük başlangıç tarihindeki (aylık/günlük/saatlik) brüt çıplak ücretlerine, 2 yürürlük başlangıç tarihinden geçerli olmak üzere birinci yıl birinci altı ay için %50 oranında zam yapılacaktır.
b) Birinci Yıl İkinci Altı Ay Zammı: İşçilerin birinci yıl ikinci altı ayının birinci gününde aldıkları brüt çıplak ücretlerine, birinci yıl ikinci altı ayının birinci gününden geçerli olmak üzere %25 oranında ücret zammı yapılacaktır. Ancak, Türkiye İstatistik Kurumunun 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Türkiye Geneli, Haziran 2025 indeks sayısının Aralık 2024 indeks sayısına değişim oranının %25’i aşması halinde, aşan kısmın tamamı birinci yıl ikinci altı ay ücret zammına ilave yapılarak, bu şekilde belirlenen ücret zammına ayrıca %10 oranında refah payı da ilave edilecektir.
c) İkinci Yıl Birinci Altı Ay Zammı: İşçilerin ikinci yıl birinci altı ayının birinci gününde aldıkları brüt çıplak ücretlerine, ikinci yıl birinci altı ayının birinci gününden geçerli olmak üzere %25 oranında ücret zammı yapılacaktır. Ancak, Türkiye İstatistik Kurumunun 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Türkiye Geneli, Aralık 2025 indeks sayısının Haziran 2025 indeks sayısına değişim oranının %25’i aşması halinde, aşan kısmın tamamı ikinci yıl birinci altı ay ücret zammına ilave yapılarak, bu şekilde belirlenen ücret zammına ayrıca %10 oranında refah payı da ilave edilecektir.
d) İkinci Yıl İkinci Altı Ay Zammı: İşçilerin ikinci yıl ikinci altı ayının birinci gününde aldıkları brüt çıplak ücretlerine, ikinci yıl ikinci altı ayının birinci gününden geçerli olmak üzere %25 oranında ücret zammı yapılacaktır. Ancak, Türkiye İstatistik Kurumunun 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Türkiye Geneli, Haziran 2026 indeks sayısının Aralık 2025 indeks sayısına değişim oranının %25’i aşması halinde, aşan kısmın tamamı ikinci yıl ikinci altı ay ücret zammına ilave yapılarak, bu şekilde belirlenen ücret zammına ayrıca %10 oranında refah payı da ilave edilecektir. Ayrıca, Türkiye İstatistik Kurumunun 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Türkiye Geneli, Aralık 2026 indeks sayısının Haziran 2026 indeks sayısına değişim oranının tamamı, ikinci yıl ikinci altı ayın son günündeki ücrete takip eden ayın birinci gününden geçerli olmak üzere ilave edilecektir.
4- YÜRÜRLÜK SÜRELERİ
Bakanlığa sunulan teklife göre toplu iş sözleşmelerinin yürürlük süreleri nedeniyle ortaya çıkan farklılıkların giderilmesi, gün sayısı daha az olan ikramiyelerin 112 güne tamamlanması, hizmet zamlarının ve sosyal yardımların artırılarak ödenmesi, Nisan ve Ekim aylarında ek ödeme yapılması konuları düzenlenmiştir.
5- HAFTALIK ÇALIŞMA SÜRESİ VE FİİLİ ÇALIŞMA SÜRESİ
Teklife göre haftalık çalışma süresi ve Fiili çalışma süresi konusunda da düzenleme yapılmış olup; en çok 40 saat olarak uygulanacak ve bu süre en çok 5 gün üzerinden uygulanacaktır. Pazar hafta tatili ve Cumartesi akdi tatildir. 854 Sayılı Deniz İş Kanununa tabi işyerlerinde haftalık çalışma süresi 45 saat olarak ve en çok 6 gün üzerinden uygulanacaktır. Pazar günü hafta tatilidir. Fiili çalışmaya bağlı yapılan ödemeler aylığa dönüştürülerek düzenli olarak ödenecektir.
6- FAZLA ÇALIŞMA
Haftalık 40 saati aşan çalışmalar fazla çalışma sayılacak, her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin %100 fazlasıyla ödenecektir. 3 854 Sayılı Deniz İş Kanununa tabi çalışanların haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışmadır. Her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin %70 fazlasıyla ödenecektir. Resmi ve dini bayramlar ile genel tatil günlerinde yaptırılan fazla mesailerden günlük normal çalışma süresini geçen kısmı %200 zamlı olarak ödenecektir. Mevcut uygulamanın bu oranların üzerinde olması durumunda yüksek olan oranlar uygulanacaktır.
7- KIDEM TAZMİNATI
Bütün işçilere çalıştıkları her tam yıl için 35 günlük ücret tutarında kıdem tazminatı ödenecektir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılacaktır. Mevcut uygulamanın bu miktarın üzerinde olması durumunda yüksek olan uygulanacaktır.
8- İŞYERLER İŞYERİNE/İŞLETMEYE ÖZGÜ SORUNLAR
İşyeri/işletme/işkoluna özgü idari ve mali konular (yatay ve dikey skaladaki farkın korunarak ayarlanması, iş riski ve sorumluluk zammı, yıpranma-üretim-kampanya primi, işyerindeki günlük yevmiye farklılığı vb.) ile çalışma şartları sorunları, toplu iş sözleşmelerinin tarafları arasında görüşülerek sonuca bağlanır. Kamu kurum ve kuruluşlarında çalışmakta olan veya naklen/açıktan atanarak ya da kanunla geçiş yapan işçilerin toplu iş sözleşmelerinden doğan her türlü hak ve menfaatleri (intibakın) gittikleri işyerlerindeki benzer işçilerin seviyesine, geldikleri işyerlerindeki hizmet yılları emsal alınarak getirilir.
9- KAMUDA ALT İŞVEREN (TAŞERON) İŞÇİSİ OLARAK ÇALIŞMAYA DEVAM EDEN İŞÇİLERİN VE EK DERS KARŞILIGI ÇALIŞANLARIN DAİMİ KADROYA GEÇİRİLMESİ
KİT’ler dahil kamu kurum ve kuruluşlarında alt işveren (taşeron) işçisi olarak çalışmaya devam eden işçilerin daimi kadroya geçirilmesi ile ilgili çalışmalar ivedilikle sonuçlandırılacaktır. Kamuda ek ders karşılığı çalışan: Öğretmen, Sosyolog, Psikolog, Hemşire, Çocuk Gelişimi, Sağlık Teknikeri, Sosyal Hizmet Uzmanı vb. çalışanların daimî kadroya geçirilmesi ile ilgili çalışmalar yapılacaktır.
10- GEÇİCİ VE MEVSİMLİK İŞÇİLER
05.04.2023 tarihli ve 31154 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 7447 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 14. Maddesiyle 5620 sayılı Kanuna elenen Ek madde 3-(1) 1. Madde hükmü gereğince geçici ve mevsimlik işçilerin çalışma süreleri 11 ay 29 güne kadar uzatılır. Boş bulunan norm kadrolar, kanunda belirtilen usul ve esaslara uygun olarak aynı kurumda çalışan ve durumları yasada aranan şartları taşıyan geçici ve mevsimlik işçiler tarafından doldurulacaktır.
11- 696 SAYILI KHK İLE KADROYA GEÇEN İŞÇİLERİN ÖZLÜK HAKLARI
İşçilerin iş ve işyeri değişikliği ile özlük hakları (hastalık, engellilik, sağlık, eş durumu vb. zorunlu nedenler) konularında mevcut mevzuattaki sınırlandırıcı hükümlerin kaldırılması çalışmaları ivedilikle sonuçlandırılacaktır. 4 İşçilerin kadroda belirtilen iş unvanları ile fiilen yaptıkları işler dikkate alınarak iş/görev tanımları toplu iş sözleşmesinin eki olarak ilave edilir. İşçilerin fiilen yaptıkları iş ile SGK’ya bildirilen meslek kodları uyumlu hale getirilecektir. Yetki uyuşmazlığı devam eden işyerlerinde çalışan işçilere işbu “Çerçeve Anlaşma Protokolü” ile belirlenen ücret zamları ve sosyal yardımlar avans niteliğinde uygulanır. İmzalanacak olan toplu iş sözleşmesi farklarından mahsup edilecektir.
12- GELİR VERGİSİ DÜZENLEMESİ
Gelir vergisi yükünü hafifletmeye yönelik olarak ücretlerdeki gelir vergisinin %15’i aşması halinde aşan kısım işveren tarafından karşılanacaktır.
13- BUNLARIN YANINDA İLAVE MALİ TALEPLER
Yemek Yardımı, Giyim Yardımı, Aile ve Çocuk Yardımı, Doğum Yardımı, Evlenme Yardımı, Ölüm Yardımı, Yol Yardımı, Doğal Afet Yardımı, İş Primi, Gazi, Terör Mağduru ve Şehit Yakını Ek Primi, Gece Zammı konularında ayrıntılı düzenlemeler yapılmıştır. Yapılan işin tehlike sınıfına göre; İş Sağlığı ve Güvenliğine ilişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğinin Ek-1 İşyeri Tehlike Sınıfları listesinde yer alan işlerden, az tehlikeli işlerde çalışanlara aylık çıplak brüt ücretin %10’u, tehlikeli işlerde çalışanlara %15’i ve çok tehlikeli işlerde çalışanlara %20’si oranında Tehlikeli İş Primi ödenecektir. İşbu ödeme işçinin fiilen çalıştığı işyeri sınıfına göre ödenecektir. Teknik Hizmet ve Sorumluluk Tazminatı, Vardiya Zammı, Bayram Yardımı, Öğrenim Yardımı, Isınma Desteği, Kira Yardımı, İletişim Yardımı, Eğitim Zammı, Silah Tazminatı, Direksiyon Primi, İşin Gerektirdiği Belgeler gibi konularda da ayrıntılı düzenlemeler yapılmıştır.
