2025 yılı, Türkiye’de işçi sınıfının ekonomik kriz, yüksek enflasyon ve eriyen ücretlere karşı yoğun bir mücadele yılı oldu. Grevler ve iş bırakmalar, kamu sektöründen özel sektöre, sağlık ve eğitimden belediye hizmetlerine kadar geniş bir yelpazede yaşandı. Birçok eylem “milli güvenlik” gerekçesiyle ertelendi, bazıları uzlaşmayla bitti, bazıları ise devam ediyor. Aşağıda, yılın başlıca grevlerini kronolojik ve sektörel olarak detaylandırıyoruz.
Kamu Sektörü ve Madencilik: En Büyük Gerilim
Yaklaşık 600 bin kamu işçisini kapsayan 2025-2026 Kamu Toplu İş Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü görüşmeleri, yılın en büyük grev dalgasını tetikledi. Türk-İş ve Hak-İş, hükümetin düşük zam tekliflerine (ilk 6 ay %24, ikinci 6 ay %11) karşı grev kararı aldı.
- Temmuz-Ağustos 2025: Türk-İş, Karayolları Genel Müdürlüğü’ne grev kararını asarak süreci başlattı. Maden işçileri (Türkiye Maden-İş Sendikası) 1 Ağustos’ta Eti Maden işletmelerinde greve hazırlanırken, Cumhurbaşkanı kararıyla “milli güvenlik” gerekçesiyle 60 gün ertelendi. Erteleme, Balıkesir Bigadiç, Eskişehir Kırka ve Kütahya Emet bor işletmelerini kapsadı. Sendika, bunu “grev hakkının gaspı” olarak nitelendirdi. Ağustos sonunda hükümetle uzlaşma sağlandı: 2025 ilk 6 ay %24, ikinci 6 ay %11 zam kabul edildi.
Bu süreçte demiryolları, enerji ve diğer kamu kurumlarında da grev ilanları asıldı, ancak ertelemeler ve anlaşma ile büyük grev önlendi.
Belediye İşçileri: İzmir Merkezli Uzun Süren Eylemler
İzmir, 2025’in grev hotspot’uydu. CHP’li İzmir Büyükşehir Belediyesi iştiraklerinde (İZENERJİ, İZELMAN, İZFAŞ vb.) çalışan 23-33 bin işçi, ücret eşitsizliği, sosyal hak gecikmeleri ve “havuz” uygulamasına (ücretsiz izne çıkarma) karşı eylemlere başvurdu.
- Mayıs-Haziran 2025: DİSK/Genel-İş üyesi işçiler, 29 Mayıs’ta greve çıktı. 7 gün süren eylemde çöp toplama, ulaşım ve temizlik hizmetleri aksadı. Talepler: Eşit işe eşit ücret (%60 zam isteniyordu). Belediye Başkanı Cemil Tugay’ın “son teklif” (%30 ilk 6 ay) kabul edilerek grev sona erdi.
- Kasım-Aralık 2025: Sosyal hak ödemeleri (yemek, prim vb.) gecikince yeni eylemler başladı. Aralık ortasında oturma eylemleri ve yarım gün iş bırakmalar yaşandı. Havuzdaki 350 işçinin iadesi için uzlaşma sağlandı (Aralık sonu).
Benzer eylemler Karşıyaka, Konak ve diğer CHP’li belediyelerde maaş gecikmeleri nedeniyle görüldü.
Sağlık Sektörü: Yönetmeliğe Karşı İş Bırakmalar
Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliği’ne tepki, sağlık çalışanlarını harekete geçirdi.
- Ocak 2025: Aile hekimleri, ebeler ve diş hekimleri, 6-10 Ocak arası 5 gün iş bıraktı. Talepler: Performans baskısının kaldırılması, iş güvencesi, yeni ADSM açılması. İkinci ve üçüncü basamak hastaneler 8 Ocak’ta destek verdi. Grev, sağlık ocaklarında acil dışında hizmetleri durdurdu.
Daha önceki aylarda (Kasım-Aralık 2024 taşıması) benzer eylemler olmuştu, 2025’te devam etti.
Metal Sektörü: MESS Görüşmelerinde Gerilim
Yaklaşık 160 bin işçiyi kapsayan 2025-2027 MESS Grup Toplu İş Sözleşmesi görüşmeleri uyuşmazlıkla sonuçlandı.
- Aralık 2025: Birleşik Metal-İş, düşük zam ve hak gasplarına karşı iş durdurma eylemleri yaptı (18 Aralık’ta 1 saat, 25 Aralık’ta kokart takma). Gebze’de büyük mitingler düzenlendi. Grev kararı alındı, ancak yıl sonu itibarıyla tam grev başlamadı; eylemler devam ediyor.
Diğer Önemli Eylemler ve Protestolar
- 19 Aralık 2025: Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu, alım gücündeki düşüşe karşı ülke genelinde 1 günlük iş bırakma yaptı. Açlık sınırı 30 bin TL’ye yaklaşırken tepki büyüktü.
- Asgari Ücret Protestoları: Yıl sonunda asgari ücretin yetersizliği (22 bin TL civarı) ülke genelinde eylemlere yol açtı. DİSK, Ankara yürüyüşü ve mitingler düzenledi; “genel grev” çağrıları yükseldi.
Genel Değerlendirme
2025’te grevler, enflasyonun (%35-70 arası gerçek oranlar) ücretleri eritmesine karşı odaklandı. Hükümetin ertelemeleri grev hakkını sınırlarken, sendikalar dayanışmayı artırdı.
Bazı grevler kısmi kazanımla bitti, ancak genel memnuniyetsizlik 2026’ya taşındı. İşçi hareketinin, örgütlenme ve bağımsız mücadele çağrılarıyla güçlenme eğiliminde olduğu söylenebilir.