ANKARA – Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kemer sıkma politikalarına bağlı kalacaklarına dair IMF’yi ikna çabalarını sürdürüyor. Bu programda memurdan 176 liraya ayakkabı alması, asgari ücretliden temmuzda zam istememesi dayatılıyor. Ancak her gün bir AKP’li lüks harcamalarıyla gündeme gelirken, milletvekiline temmuz zammı da yolda.
ŞİMŞEK’TEN IMF’YE: HARCAMALARI KISACAĞIZ
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Uluslararası Para Fonu (IMF)-Dünya Bankası bahar toplantıları kapsamında düzenlenen “Türkiye: Değişken küresel ekonomide ileriye doğru gitmek” başlıklı etkinlikte konuştu. Yurt içinde en büyük zorluğun yüksek enflasyon olduğunu yineleyen Şimşek, fiyat istikrarını sağlamanın ve enflasyonu tek haneye indirmenin en büyük öncelikleri olduğunu söyledi. Bu yıl harcamaları incelemeye başladıklarını söyleyen Şimşek, “Harcamaları mümkün olduğu ölçüde kontrol edecek ve kesintiye gideceğiz” dedi.
OVP’DE ZAMAN İSTEDİ
Orta vadeli programda (OVP) enflasyonun bu yıl yüzde 36’ya gelecek yıl yüzde 14’e ve 2026’da tek haneli rakamlara düşmesinin beklendiğini anımsatan Şimşek, “İddialı olsa da bu hedeflerin ulaşılabilir olduğunu düşünüyoruz. Çünkü desteklenen sıkı bir para politikamız var. Deprem harcamalarını dışarıda tuttuğumuzda, uluslararası standartlara göre sıkı bir maliye politikamız da var. İlerleme var, sonuçları göstermek için zamana ihtiyacımız var” dedi.
“ERDOĞAN ARKAMDA” YANITI
Şimşek’in reformlarla ilgili bir soruya Cumhurbaşkanı Erdoğan ve partisinin kazandığı genel seçimlerin ardından ekonomi politikalarında bir “Rota düzeltmesi gerektiğinin açık olduğunu” belirterek yanıt verdi. Bu nedenle yeni bir ekip ve yeni bir programı oluşturmaya başladıklarını anlatan Şimşek, “Geçen yıl, ekonomik programın sürekliliğiyle ilgili çok sayıda soru geliyordu. Son birkaç günde yaptığımız görüşmelerde bu sorular artık sorulmadı. Sorular artık makro ekonomik konularla ilgiliydi” dedi.
OVP HEDEFİ: HALKIN TÜKETİMİ YÜZDE 66 DÜŞÜRÜLECEK
Şimşek’in uluslararası sermayeye “Sıkıca bağlıyız” diye anlattığı orta vadeli programa (OVP) göre enflasyonun temel sebebi “özel tüketim harcamalarında” yaşanan artış. OVP’nin ana planı özel tüketim harcamalarını kısmak olduğu OVP’de yer alırken, 2023’de hanehalkı tüketim artışı yüzde 16.4 oldu.Planlanan program hayata geçirilirse, 2024 yılında özel tüketim harcamaları 2024 yılında yüzde 3.5, 2025 yılında yüzde 4.3, 2026’da yüzde 4.4 artacak. Bu oran hanehalkı tüketiminin sadece bir yılda üçte bire düşeceği anlamına geliyor. Kamu harcamalarının ise yıldan yıla düşürülmesi hedefleniyor. Kamu harcamaları 2022’de yüzde 5 büyümüşken, 2024’te yüzde 4.3, 2025’te yüzde 3.8’e ve 2026’da yüzde 3.6’ya düşecek. Böylece devletin eğitim ve sağlık harcamaları başta olmak üzere yapacağı yatırımlar azalacak.
MEMURA AYAKKABI PARASI 176 LİRA
Bakan Şimşek’in kamu kurumlarına gönderdiği tasarruf genelgesinde kamu emekçilerine verilecek kıyafet ödeneklerinin aşılmamasını istemişti. Genelgede yer alan ödenek miktarları ile kıyafetlerin karşılanması ise mümkün değil. Genelgede 176 TL olarak yer alan ayakkabı ödeneği ile sadece bir çift bağcık alınabiliyor. Genelgede takım elbise için verilen ödenek 626 lira, gömlek için ise sadece 85 lira!
MİLLETVEKİLLERİNE TEMMUZ ZAMMI
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, asgari ücrete temmuzda ara zam yapılmayacağını açıkladı. Memur ve memur emeklilerine yüzde 10 toplu sözleşme zammı ile yüzde 7.39 oranında enflasyon farkı verilecek. Milletvekilleri ve milletvekili emeklileri de bundan faydalanacak. Milletvekillerinin maaşı 141 bin 883 lira, milletvekili emeklilerinin ise 96 bin 958 lira. Her ay 8 asgari ücretten fazla maaş ödenen milletvekilleri 43 bin lira zam alacak.
ISTAKOZDAN SONRA LÜKS SAATLER ÇIKTI
Bayram tatilinde Monako’da ıstakoz yiyip sosyal medyadan paylaşmasıyla tepkileri üzerine çeken AKP İzmir Milletvekili Şebnem Bursalı’nın ardından AKP Grup Başkan Vekili ve Manisa Milletvekili Bahadır Yenişehirlioğlu’nun da yarım milyonluk Rolex saati ortaya çıktı. Yenişehirlioğlu, Mecliste ziyaretine gelenlerle selfie çekilirken kolunda 562 bin liralık saat olduğu görüldü. Fotoğrafı sosyal medya hesabında Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan alıntıyla “Biz bu milletin ta kendisiyiz” diye paylaşan Yenişehirlioğlu, yarım milyon liralık Rolex saatine gelen tepkiler üzerine paylaşımı hemen sildi.
‘FAİZ LOBİSİ’NE MİLYONLAR ÇALIŞACAK
2022’de faize 310 milyar lira ayıran Türkiye hazinesinin 2023’te faiz harcaması yüzde 117 artarak 674 milyar liraya çıktı. OVP ile uluslararası sermayeye taahhüt edilen faiz yıldan yıla artacak. 2024’te faiz gideri yüzde 86 artışla 1 trilyon 254 milyar liraya, 2025’te 1 trilyon 833 milyar liraya çıkacak.
‘BİZDE TÜRKİYE’YE İZLENEN PROGRAMI TAVSİYE EDERDİK’
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile dün görüştüklerini belirten Kammer, Şimşek’in “reformların uzun vadeli bir program olduğuna” dikkati çektiğini, bu programın yürütüleceğini söylediğini aktardı.
Türkiye’de yeni bir IMF programına ihtiyaç olup olmadığına dair soruya da Kammer “Öncelikle yürürlükteki reform programını destekliyoruz. Biz de Türkiye’ye oradaki ekonomi ekibinin izlediği programı tavsiye ederdik. Türkiye’yi desteklemeye yönelik herhangi bir IMF programına ilişkin görüşme yok” şeklinde yanıt verdi.
IMF’SİZ İMF
Kammer’in açıklamaları iktisatçıların bir süredir ”IMF’siz IMF programı” uygulandığı yönündeki tespitini destekler nitelikte.
Bu tespite göre Türkiye, IMF’den yeni bir ”destek paketi” almasa da bu paketin koşacağı şartları yerine getiriyor.
IMF, ülkelerle yaptığı “stand-by” anlaşmalarında kriterler belirliyor ve bu kriterlere uyulması şartıyla borç veriyor. Borcu alan ülke, belirli aralıklarla, yapılan anlaşma çerçevesinde kararlar alıyor mu diye denetleniyor. Türkiye ise bu kriterlere karşılıksız uyuyor.
Kapitalizmin dünya çapındaki düzenleyici kurumları arasında yer alan IMF ile Şimşek yönetiminin hemfikir olduğu program, Mayıs 2023 seçimleri sonrasında “rasyonel” politikalara dönüş adı altında devreye sokuldu. Bu program seçimler öncesinde muhalefetin iktidara gelirse uygulamayı vaat ettikleriyle büyük oranda uyumlu.
İçerisinde yüksek faizler, geniş kesimler üzerindeki vergi yükünün artırılması, sermayeye çeşitli teşvikler ve kamuda tasarruf söylemiyle sosyal harcamaların azaltılması var. Döviz açığını kapatmak için uluslararası finansal sermayeye faiz artışları yoluyla yüksek getiri vaat ediliyor. Ücret artışlarının enflasyona yol açtığı iddiasıyla emekçilerin reel ücret kaybının sürdürülmesi hedefleniyor.
Birinci yılını doldurmak üzere olan kemer sıkma programının sermayenin yüksek kârlılığını devam ettirdiği ve varlıklı kesimlere servet aktarımını sürdürdüğü görülüyor.
Mehmet Şimşek’in katıldığı toplantıların sonunda dünya ekonomisine ilişkin raporlar yayımlanacak. IMF’nin ülke ve bölgelere ilişkin ayrıntılı istatistiklerini içeren veri bankası da güncellencek.