ANKARA – Ekonomik krizin tüm emekçileri yoksullukla sınadığı bir dönemde, sağlık emekçileri 1 Mayıs’ı; hiç olmadığı kadar zor koşullar altında karşılamaktadır. Sağlık çalışanları içinde mevcut yaşam koşullarından memnun olmayanların oranı üç yılda yüzde 50’den yüzde 94’e ulaştı. Sağlık emekçileri; üç yılda giderek yoksullaştı, borçlandı, mutsuzluğu arttı.
Türkiye, 1990’lı yıllarda tartışılan, 2003 yılından itibaren ise somutlaştırılarak yürürlüğe konulan bir “sağlıkta dönüşüm” sürecinden geçmektedir. Bu çerçevede, ülke geneline yayılacak, erişilmesi kolay ve kaliteli sağlık hizmeti sunumunun sağlanması, sağlık personelinin niteliğinin ve motivasyonunun geliştirilmesi, ilaç ve malzemeye erişimin kolaylaşması ve tarafların karar alma süreçlerine etkin katılımının gerçekleştirilmesi gibi hedefler ortaya koyulmuştur. Bununla birlikte, 20 yıla yaklaşan dönüşüm süreci, sıralanan hedeflerin gerçekleştirilmesi bir yana, sağlıkta piyasalaşmanın önünün açıldığı, kamusal sağlık hizmetlerinin tartışıldığı, pandemiyle birlikte var olan sorunların yanına yenilerinin eklendiği bir yapıyı beraberinde getirmiştir. Sorunlar pandemiyle derinleşirken başlayan ekonomik kriz, sağlık çalışanları açısından geçim sıkıntısı başta olmak üzere ciddi sorunların somutlaşmasına neden olmuştur. Genel Sağlık-İş, bu sorunları ortaya koymak amacıyla 2019-2022 döneminde üç farklı alan araştırması gerçekleştirmiştir.
Üç yıllık araştırma sonuçları göstermiştir ki; sağlık emekçileri giderek yoksullaşmış, daha da borçlanmış, mutsuzluğu artmış, saygınlığı azalmıştır.
Sağlık çalışanlarının borçlanma oranı artı
Alan araştırması sonuçları, 2019-2022 döneminde gündelik yaşamın devamı için borçlanmak durumunda kalma eğiliminin belirgin bir artış gösterdiğini ortaya koymaktadır. 2019 yılında yüzde 69,6 olan bu oran, 2021’de yüzde 72,8 ve 2022’de ise yüzde 75,3’e yükselmiştir.
Sağlıkta dönüşüm, pandemi ve kriz süreci, sağlık çalışanlarının kredi kullanım oranlarını artırmıştır. Bu konuda 2019-2022 yılları arasında gözlemlenen artış oranı yüzde 6’dır. 2019’de yüzde 78,4 olan kredi kullanım oranı 2022’de yüzde 84,4 olarak kaydedilmiştir.