ANKARA – 2026 yılı için net 28 bin 75 TL olarak belirlenen asgari ücret, Birleşik Metal-İş Sendikası Sınıf Araştırmaları Merkezi’nin (BİSAM) yeni raporunda ağır eleştiriye uğradı. Rapora göre, bu ücret açlık sınırının altında kalarak milyonlarca çalışanı temel ihtiyaçlarını karşılayamaz duruma düşürüyor.
Eşi çalışmayan ve iki çocuğu olan dört kişilik bir ailede asgari ücretli, eline geçen ücretle gıdaya günlük yalnızca 267 TL ayırabiliyor. Bu da aile bütçesinde gıda harcamalarına toplam 8 bin TL ayrılabileceği anlamına geliyor. BİSAM’ın hesaplamalarına göre, bu tutar ancak ayın 9 günü sağlıklı ve dengeli beslenmeye yetiyor; kalan günlerde aile açlık riskiyle karşı karşıya kalıyor.
Konut krizi derinleşiyor
Raporda konut giderleri de alarm verici seviyede. Türkiye ortalamasında 80 m²’lik bir dairenin kirası 18 bin 400 TL‘ye ulaşırken, asgari ücretlinin tüm konut masraflarına (kira, fatura, yakıt) ayırabileceği miktar 9 bin 329 TL. Sadece kiraya ayrılabilecek tutar ise 6 bin 873 TL ile sınırlı. Bu durum, çalışanları deprem riski yüksek, güvensiz ve altyapısı yetersiz konutlara mahkum ediyor.
Eğitim ve sosyal hayat imkansız hale geldi
Çocuk başına aylık eğitim harcaması yalnızca 67 TL gibi düşük bir seviyede kalıyor; bu rakam kırtasiye giderlerini bile karşılamaktan uzak. Kültür için 10 TL, eğlence için 34 TL, kitap ve gazete için 78 TL ayrılabiliyor. Ulaşım bütçesi toplam 2 bin 838 TL iken, sadece İstanbul’da yıllık toplu taşıma kartı 2 bin 748 TL tutuyor.
BİSAM, asgari ücretin artık “temel ücret” haline geldiğini vurgulayarak, ekonomik büyümeden işçilerin yeterince pay alamadığını belirtiyor. Raporda, ücretin insan onuruna yakışır bir yaşam sağlaması gerektiği çağrısı yapılıyor.
8 yılda gıda fiyatları 20 kat arttı
İktisatçı Mahfi Eğilmez’in 2017 Mart ve 2025 Aralık fiyat karşılaştırması da tabloyu tamamlıyor. Aynı market sepetindeki 22 temel ürün, 2017’de yaklaşık 300 TL iken bugün 6 bin 100 TL‘yi aşıyor; ortalama artış yüzde 1.953. En yüksek yükseliş yoğurtta (yüzde 3.900), salçada (yüzde 3.454) ve ayçiçek yağında (yüzde 3.118) görüldü.